-
qín
勤xuān
宣lìng
令dé
德
,cè
策míng
名qīng
清shí
时
,róng
荣wèn
问xiū
休chàng
畅
,xìng
幸shèn
甚xìng
幸shèn
甚
。yuǎn
远tuō
托yì
异guó
国
,xī
昔rén
人suǒ
所bēi
悲
,wàng
望fēng
风huái
怀xiǎng
想
,néng
能bù
不yī
依yī
依
?xī
昔zhě
者bù
不yí
遗
,yuǎn
远rǔ
辱huán
还dá
答
,wèi
慰huì
诲qín
勤qín
勤
,yǒu
有yú
逾gǔ
骨ròu
肉
,líng
陵suī
虽bù
不mǐn
敏
,néng
能bù
不kǎi
慨rán
然
? -
zǐ
子qīng
卿zú
足xià
下
: -
jiē
嗟hū
乎zǐ
子qīng
卿
,rén
人zhī
之xiāng
相zhī
知
,guì
贵xiāng
相zhī
知xīn
心
,qián
前shū
书cāng
仓cù
卒
,wèi
未jìn
尽suǒ
所huái
怀
,gù
故fù
复lüè
略ér
而yán
言zhī
之
。 -
yǔ
与zǐ
子bié
别hòu
后
,yì
益fù
复wú
无liáo
聊
,shàng
上niàn
念lǎo
老mǔ
母
,lín
临nián
年bèi
被lù
戮
;qī
妻zǐ
子wú
无gū
辜
,bìng
并wéi
为jīng
鲸ní
鲵
;shēn
身fù
负guó
国ēn
恩
,wéi
为shì
世suǒ
所bēi
悲
。zǐ
子guī
归shòu
受róng
荣
,wǒ
我liú
留shòu
受rǔ
辱
,mìng
命yě
也rú
如hé
何
?shēn
身chū
出lǐ
礼yì
义zhī
之xiāng
乡
,ér
而rù
入wú
无zhī
知zhī
之sú
俗
;wéi
违qì
弃jūn
君qīn
亲zhī
之ēn
恩
,cháng
长wéi
为mán
蛮yí
夷zhī
之yù
域
,shāng
伤yǐ
已
!lìng
令xiān
先jūn
君zhī
之sì
嗣
,gēng
更chéng
成róng
戎dí
狄zhī
之zú
族
,yòu
又zì
自bēi
悲yǐ
矣
。gōng
功dà
大zuì
罪xiǎo
小
,bù
不méng
蒙míng
明chá
察
,gū
孤fù
负líng
陵xīn
心qū
区qū
区zhī
之yì
意
。měi
每yī
一niàn
念zhì
至
,hū
忽rán
然wàng
忘shēng
生
。líng
陵bù
不nán
难cì
刺xīn
心yǐ
以zì
自míng
明
,wěn
刎jǐng
颈yǐ
以xiàn
见zhì
志
,gù
顾guó
国jiā
家yú
于wǒ
我yǐ
已yǐ
矣
,shā
杀shēn
身wú
无yì
益
,shì
适zú
足zēng
增xiū
羞
,gù
故měi
每rǎng
攘bì
臂rěn
忍rǔ
辱
,zhé
辙fù
复gǒu
苟huó
活
。zuǒ
左yòu
右zhī
之rén
人
,jiàn
见líng
陵rú
如cǐ
此
,yǐ
以wéi
为bú
不rù
入ěr
耳zhī
之huān
欢
,lái
来xiāng
相quàn
劝miǎn
勉
。yì
异fāng
方zhī
之lè
乐
,zhǐ
只lìng
令rén
人bēi
悲
,zēng
增dāo
忉dá
怛ěr
耳
。 -
zì
自cóng
从chū
初xiáng
降
,yǐ
以zhì
至jīn
今rì
日
,shēn
身zhī
之qióng
穷kùn
困
,dú
独zuò
坐chóu
愁kǔ
苦
。zhōng
终rì
日wú
无dǔ
睹
,dàn
但jiàn
见yì
异lèi
类
。wéi
韦gōu
韝cuì
毳mù
幕
,yǐ
以yù
御fēng
风yǔ
雨
;shān
羶ròu
肉lào
酪jiāng
浆
,yǐ
以chōng
充jī
饥kě
渴
。jǔ
举mù
目yán
言xiào
笑
,shuí
谁yǔ
与wéi
为huān
欢
?hú
胡dì
地xuán
玄bīng
冰
,biān
边tǔ
土cǎn
惨liè
裂
,dàn
但wén
闻bēi
悲fēng
风xiāo
萧tiáo
条zhī
之shēng
声
。liáng
凉qiū
秋jiǔ
九yuè
月
,sài
塞wài
外cǎo
草shuāi
衰
。yè
夜bù
不néng
能mèi
寐
,cè
侧ěr
耳yuǎn
远tīng
听
,hú
胡jiā
笳hù
互dòng
动
,mù
牧mǎ
马bēi
悲míng
鸣
,yín
吟xiào
啸chéng
成qún
群
,biān
边shēng
声sì
四qǐ
起
。chén
晨zuò
坐tīng
听zhī
之
,bù
不jué
觉lèi
泪xià
下
。jiē
嗟hū
乎zǐ
子qīng
卿
,líng
陵dú
独hé
何xīn
心
,néng
能bù
不bēi
悲zāi
哉
! -
zú
足xià
下yòu
又yún
云
:
“hàn
汉yǔ
与gōng
功chén
臣bù
不bó
薄
。
”zǐ
子wéi
为hàn
汉chén
臣
,ān
安dé
得bù
不yún
云ěr
尔hū
乎
?xī
昔xiāo
萧fán
樊qiú
囚zhí
絷
,hán
韩péng
彭zū
葅hǎi
醢
,cháo
晁cuò
错shòu
受lù
戮
,zhōu
周wèi
魏jiàn
见gū
辜
。qí
其yú
余zuǒ
佐mìng
命lì
立gōng
功zhī
之shì
士
,jiǎ
贾yì
谊yà
亚fū
夫zhī
之tú
徒
,jiē
皆xìn
信mìng
命shì
世zhī
之cái
才
,bào
抱jiàng
将xiàng
相zhī
之jù
具
,ér
而shòu
受xiǎo
小rén
人zhī
之chán
谗
,bìng
并shòu
受huò
祸bài
败zhī
之rǔ
辱
,zú
卒shǐ
使huái
怀cái
才shòu
受bàng
谤
,néng
能bù
不dé
得zhǎn
展
。bǐ
彼èr
二zǐ
子zhī
之xiá
遐jǔ
举
,shuí
谁bú
不wèi
为zhī
之tòng
痛xīn
心zāi
哉
?líng
陵xiān
先jiāng
将jūn
军
,gōng
功lüè
略gài
盖tiān
天dì
地
,yì
义yǒng
勇guàn
冠sān
三jūn
军
,tú
徒shī
失guì
贵chén
臣zhī
之yì
意
,jǐng
刭shēn
身jué
绝yù
域zhī
之biǎo
表
。cǐ
此gōng
功chén
臣yì
义shì
士suǒ
所yǐ
以fù
负jǐ
戟ér
而cháng
长tàn
叹zhě
者yě
也
。hé
何wèi
谓bù
不bó
薄zāi
哉
?qiě
且zú
足xià
下xī
昔yǐ
以dān
单chē
车zhī
之shǐ
使
,shì
适wàn
万shèng
乘zhī
之lǔ
虏
。zāo
遭shí
时bú
不yù
遇
,zhì
至yú
于fú
伏jiàn
剑bú
不gù
顾
;liú
流lí
离xīn
辛kǔ
苦
,jī
几sǐ
死shuò
朔běi
北zhī
之yě
野
。dīng
丁nián
年fèng
奉shǐ
使
,hào
皓shǒu
首ér
而guī
归
;lǎo
老mǔ
母zhōng
终táng
堂
,shēng
生qī
妻qù
去wéi
帷
。cǐ
此tiān
天xià
下suǒ
所xī
希wén
闻
,gǔ
古jīn
今suǒ
所wèi
未yǒu
有yě
也
。mán
蛮mò
貊zhī
之rén
人
,shàng
尚yóu
犹jiā
嘉zǐ
子zhī
之jié
节
,kuàng
况wéi
为tiān
天xià
下zhī
之zhǔ
主hū
乎
?líng
陵wèi
谓zú
足xià
下dāng
当xiǎng
享máo
茅tǔ
土zhī
之jiàn
荐
,shòu
受qiān
千shèng
乘zhī
之shǎng
赏
。wén
闻zǐ
子zhī
之guī
归
,cì
赐bú
不guò
过èr
二bǎi
百wàn
万
,wèi
位bú
不guò
过diǎn
典shǔ
属guó
国
,wú
无chǐ
尺tǔ
土zhī
之fēng
封
,jiā
加zǐ
子zhī
之qín
勤
。ér
而fáng
妨gōng
功hài
害néng
能zhī
之chén
臣
,jìn
尽wéi
为wàn
万hù
户hóu
侯
;qīn
亲qī
戚tān
贪nìng
佞zhī
之lèi
类
,xī
悉wéi
为láng
廊miào
庙zǎi
宰
。zǐ
子shàng
尚rú
如cǐ
此
,líng
陵fù
复hé
何wàng
望zāi
哉
?qiě
且hàn
汉hòu
厚zhū
诛líng
陵yǐ
以bù
不sǐ
死
,bó
薄shǎng
赏zǐ
子yǐ
以shǒu
守jié
节
,yù
欲shǐ
使yuǎn
远tīng
听zhī
之chén
臣wàng
望fēng
风chí
驰mìng
命
,cǐ
此shí
实nán
难yǐ
矣
,suǒ
所yǐ
以měi
每gù
顾ér
而bù
不huǐ
悔zhě
者yě
也
。líng
陵suī
虽gū
孤ēn
恩
,hàn
汉yì
亦fù
负dé
德
。xī
昔rén
人yǒu
有yán
言
:
“suī
虽zhōng
忠bú
不liè
烈
,shì
视sǐ
死rú
如guī
归
。
”líng
陵chéng
诚néng
能ān
安
,ér
而zhǔ
主qǐ
岂fù
复néng
能juàn
眷juàn
眷hū
乎
?nán
男ér
儿shēng
生yǐ
以bù
不chéng
成míng
名
,sǐ
死zé
则zàng
葬mán
蛮yí
夷zhōng
中
,shuí
谁fù
复néng
能qū
屈shēn
身qǐ
稽sǎng
颡
,huán
还xiàng
向běi
北què
阙
,shǐ
使dāo
刀bǐ
笔zhī
之lì
吏nòng
弄qí
其wén
文mò
墨yé
邪
?yuàn
愿zú
足xià
下wù
勿fù
复wàng
望líng
陵
。 -
xī
昔xiān
先dì
帝shòu
授líng
陵bù
步zú
卒wǔ
五qiān
千
,chū
出zhēng
征jué
绝yù
域
。wǔ
五jiàng
将shī
失dào
道
,líng
陵dú
独yù
遇zhàn
战
,ér
而guǒ
裹wàn
万lǐ
里zhī
之liáng
粮
,shuài
帅tú
徒bù
步zhī
之shī
师
;chū
出tiān
天hàn
汉zhī
之wài
外
,rù
入qiáng
强hú
胡zhī
之yù
域
;yǐ
以wǔ
五qiān
千zhī
之zhòng
众
,duì
对shí
十wàn
万zhī
之jūn
军
;cè
策pí
疲fá
乏zhī
之bīng
兵
,dāng
当xīn
新jī
羁zhī
之mǎ
马
。rán
然yóu
犹zhǎn
斩jiàng
将qiān
搴qí
旗
,zhuī
追bēn
奔zhú
逐běi
北
,miè
灭jì
迹sǎo
扫chén
尘
,zhǎn
斩qí
其xiāo
枭shuài
帅
,shǐ
使sān
三jūn
军zhī
之shì
士
,shì
视sǐ
死rú
如guī
归
。líng
陵yě
也bù
不cái
才
,xī
希dāng
当dà
大rèn
任
,yì
意wèi
谓cǐ
此shí
时
,gōng
功nán
难kān
堪yǐ
矣
。xiōng
匈nú
奴jì
既bài
败
,jǔ
举guó
国xīng
兴shī
师
。gèng
更liàn
练jīng
精bīng
兵
,qiáng
强yú
逾shí
十wàn
万
。chán
单yú
于lín
临zhèn
阵
,qīn
亲zì
自hé
合wéi
围
。kè
客zhǔ
主zhī
之xíng
形
,jì
既bù
不xiāng
相rú
如
;bù
步mǎ
马zhī
之shì
势
,yòu
又shèn
甚xuán
悬jué
绝
。pí
疲bīng
兵zài
再zhàn
战
,yī
一yǐ
以dāng
当qiān
千
,rán
然yóu
犹fú
扶chéng
乘chuāng
创tòng
痛
,jué
决mìng
命zhēng
争shǒu
首
。sǐ
死shāng
伤jī
积yě
野
,yú
余bù
不mǎn
满bǎi
百
,ér
而jiē
皆fú
扶bìng
病
,bú
不rèn
任gān
干gē
戈
,rán
然líng
陵zhèn
振bì
臂yī
一hū
呼
,chuāng
创bìng
病jiē
皆qǐ
起
,jǔ
举rèn
刃zhǐ
指lǔ
虏
,hú
胡mǎ
马bēn
奔zǒu
走
。bīng
兵jìn
尽shǐ
矢qióng
穷
,rén
人wú
无chǐ
尺tiě
铁
,yóu
犹fù
复tú
徒shǒu
首fèn
奋hū
呼
,zhēng
争wéi
为xiān
先dēng
登
。dāng
当cǐ
此shí
时yě
也
,tiān
天dì
地wèi
为líng
陵zhèn
震nù
怒
,zhàn
战shì
士wèi
为líng
陵yǐn
饮xuè
血
。chán
单yú
于wèi
谓líng
陵bù
不kě
可fù
复dé
得
,biàn
便yù
欲yǐn
引huán
还
,ér
而zéi
贼chén
臣jiào
教zhī
之
,suì
遂shǐ
使fù
复zhàn
战
,gù
故líng
陵bù
不miǎn
免ěr
耳
。 -
xī
昔gāo
高huáng
皇dì
帝yǐ
以sān
三shí
十wàn
万zhòng
众
,kùn
困yú
于píng
平chéng
城
。dāng
当cǐ
此zhī
之shí
时
,měng
猛jiàng
将rú
如yún
云
,móu
谋chén
臣rú
如yǔ
雨
,rán
然yóu
犹qī
七rì
日bù
不shí
食
,jǐn
仅nǎi
乃dé
得miǎn
免
。kuàng
况dāng
当líng
陵zhě
者
,qǐ
岂yì
易wéi
为lì
力zāi
哉
?ér
而zhí
执shì
事zhě
者yún
云yún
云
,gǒu
苟yuàn
怨líng
陵yǐ
以bù
不sǐ
死
。rán
然líng
陵bù
不sǐ
死
,zuì
罪yě
也
;zǐ
子qīng
卿shì
视líng
陵
,qǐ
岂tōu
偷shēng
生zhī
之shì
士ér
而xī
惜sǐ
死zhī
之rén
人zāi
哉
?nìng
宁yǒu
有bèi
背jūn
君qīn
亲
,juān
捐qī
妻zǐ
子ér
而fǎn
反wéi
为lì
利zhě
者hū
乎
?rán
然líng
陵bù
不sǐ
死
,yǒu
有suǒ
所wéi
为yě
也
,gù
故yù
欲rú
如qián
前shū
书zhī
之yán
言
,bào
报ēn
恩yú
于guó
国zhǔ
主ěr
耳
,chéng
诚yǐ
以xū
虚sǐ
死bù
不rú
如lì
立jié
节
,miè
灭míng
名bù
不rú
如bào
报dé
德yě
也
。xī
昔fàn
范lǐ
蠡bú
不xùn
殉kuài
会jī
稽zhī
之chǐ
耻
,mò
曹mèi
沫bù
不sǐ
死sān
三bài
败zhī
之rǔ
辱
,zú
卒fù
复gōu
勾jiàn
践zhī
之chóu
仇
,bào
报lǔ
鲁guó
国zhī
之xiū
羞
,qū
区qū
区zhī
之xīn
心
,qiè
窃mù
慕cǐ
此ěr
耳
。hé
何tú
图zhì
志wèi
未lì
立ér
而yuàn
怨yǐ
已chéng
成
,jì
计wèi
未cóng
从ér
而gǔ
骨ròu
肉shòu
受xíng
刑
,cǐ
此líng
陵suǒ
所yǐ
以yǎng
仰tiān
天chuí
椎xīn
心ér
而qì
泣xuè
血yě
也
。 -
jiē
嗟hū
乎zǐ
子qīng
卿
,fú
夫fù
复hé
何yán
言
?xiāng
相qù
去wàn
万lǐ
里
,rén
人jué
绝lù
路shū
殊
。shēng
生wéi
为bié
别shì
世zhī
之rén
人
,sǐ
死wéi
为yì
异yù
域zhī
之guǐ
鬼
。cháng
长yǔ
与zú
足xià
下shēng
生sǐ
死cí
辞yǐ
矣
。xìng
幸xiè
谢gù
故rén
人
,miǎn
勉shì
事shèng
圣jūn
君
。zú
足xià
下yìn
胤zǐ
子wú
无yàng
恙
,wù
勿yǐ
以wéi
为niàn
念
。nǔ
努lì
力zì
自ài
爱
,shí
时yīn
因běi
北fēng
风
,fù
复huì
惠dé
德yīn
音
。lǐ
李líng
陵dùn
顿shǒu
首
。
参考书籍:《古文观止 注音详解》 新华出版社 2013年3月版本,《古文观止》中华经典藏书 中华书局,《古文观止》 北京大学出版社 2011年版,《古文观止》岳麓书社,《古代汉语常用字字典》 商务印书馆 2017年版,