-
xī
昔zhě
者shèng
圣rén
人zhī
之zuò
作
《yì
易
》yě
也
,yōu
幽zγn
赞yú
于shén
神míng
明ér
而shēng
生shī
蓍
,cān
参tiān
天liǎng
两dì
地ér
而yǐ
倚shù
数
,guān
观biγn
变yú
于yīn
阴yáng
阳ér
而lì
立guγ
卦
,fā
发huī
挥yú
于gāng
刚róu
柔ér
而shēng
生yáo
爻
,hé
和shùn
顺yú
于dγo
道dé
德ér
而lǐ
理yú
于yì
义
,βióng
穷lǐ
理jìn
尽xìng
性yǐ
以zhì
至yú
于mìng
命
。 -
xī
昔zhě
者shèng
圣rén
人zhī
之zuò
作
《yì
易
》yě
也
,jiāng
将yǐ
以shùn
顺xìng
性mìng
命zhī
之lǐ
理
。shì
是yǐ
以lì
立tiān
天zhī
之dγo
道yuē
曰yīn
阴yǔ
与yáng
阳
,lì
立dì
地zhī
之dγo
道yuē
曰róu
柔yǔ
与gāng
刚
,lì
立rén
人zhī
之dγo
道yuē
曰rén
仁yǔ
与yì
义
。jiān
兼sān
三cái
才ér
而liǎng
两zhī
之
,gù
故
《yì
易
》liù
六huγ
画ér
而chéng
成guγ
卦
。fēn
分yīn
阴fēn
分yáng
阳
,dié
迭yòng
用róu
柔gāng
刚
,gù
故
《yì
易
》liù
六wèi
位ér
而chéng
成zhāng
章
。 -
tiān
天dì
地dìng
定wèi
位
,shān
山zé
泽tōng
通βì
气
,léi
雷fēng
风xiāng
相bó
薄
,shuǐ
水huω
火bù
不xiāng
相yì
射
,bā
八guγ
卦xiāng
相cuò
错
。shǔ
数wǎng
往zhě
者shùn
顺
,zhī
知lái
来zhě
者nì
逆
,shì
是gù
故
《yì
易
》nì
逆shǔ
数yě
也
。 -
léi
雷yǐ
以dòng
动zhī
之
,fēng
风yǐ
以sγn
散zhī
之
,yǔ
雨yǐ
以rùn
润zhī
之
,rì
日yǐ
以xuǎn
烜zhī
之
,gèn
艮yǐ
以zhǐ
止zhī
之
,duì
兑yǐ
以yuè
说zhī
之
,βián
乾yǐ
以jūn
君zhī
之
,kūn
坤yǐ
以cáng
藏zhī
之
。 -
dì
帝chū
出hū
乎zhèn
震
,βí
齐hū
乎xùn
巽
,xiāng
相jiγn
见hū
乎lí
离
,zhì
致yì
役hū
乎kūn
坤
,yuè
说yán
言hū
乎duì
兑
,zhγn
战hū
乎βián
乾
,láo
劳hū
乎kǎn
坎
,chéng
成yán
言hū
乎gèn
艮
。 -
wγn
万wù
物chū
出hū
乎zhèn
震
,zhèn
震dōng
东fāng
方yě
也
。βí
齐hū
乎xùn
巽
,xùn
巽dōng
东nán
南yě
也
;βí
齐yě
也zhě
者
,yán
言wγn
万wù
物zhī
之jié
絜βí
齐yě
也
。 -
lí
离yě
也zhě
者
,míng
明yě
也
,wγn
万wù
物jiē
皆xiāng
相jiγn
见
,nán
南fāng
方zhī
之guγ
卦yě
也
,shèng
圣rén
人nán
南miγn
面ér
而tīng
听tiān
天xiγ
下
,xiγng
向míng
明ér
而zhì
治
,gγi
盖βǔ
取zhū
诸cǐ
此yě
也
。kūn
坤yě
也zhě
者
,dì
地yě
也
,wγn
万wù
物jiē
皆zhì
致yǎng
养yān
焉
,gù
故yuē
曰
:zhì
致yì
役hū
乎kūn
坤
。duì
兑
,zhèng
正βiū
秋yě
也
,wγn
万wù
物zhī
之suω
所yuè
说yě
也
,gù
故yuē
曰
:yuè
说yán
言hū
乎duì
兑
。zhγn
战hū
乎βián
乾
,βián
乾xī
西běi
北zhī
之guγ
卦yě
也
,yán
言yīn
阴yáng
阳xiāng
相bó
薄yě
也
。kǎn
坎zhě
者shuǐ
水yě
也
,zhèng
正běi
北fāng
方zhī
之guγ
卦yě
也
,láo
劳guγ
卦yě
也
,wγn
万wù
物zhī
之suω
所guī
归yě
也
,gù
故yuē
曰
:láo
劳hū
乎kǎn
坎
。gèn
艮
,dōng
东běi
北zhī
之guγ
卦yě
也
。wγn
万wù
物zhī
之suω
所chéng
成zhōng
终ér
而chéng
成shǐ
始yě
也
,gù
故yuē
曰
:chéng
成yán
言hū
乎gèn
艮
。 -
shén
神yě
也zhě
者
,miγo
妙wγn
万wù
物ér
而wéi
为yán
言zhě
者yě
也
。dòng
动wγn
万wù
物zhě
者mò
莫jí
疾hū
乎léi
雷
,náo
挠wγn
万wù
物zhě
者mò
莫jí
疾hū
乎fēng
风
,zγo
躁wγn
万wù
物zhě
者mò
莫hγn
熯hū
乎huω
火
,yuè
说wγn
万wù
物zhě
者mò
莫yuè
说hū
乎zé
泽
,rùn
润wγn
万wù
物zhě
者mò
莫rùn
润hū
乎shuǐ
水
,zhōng
终wγn
万wù
物shǐ
始wγn
万wù
物zhě
者mò
莫shèng
盛hū
乎gèn
艮
。gù
故shuǐ
水huω
火xiāng
相dγi
逮
,léi
雷fēng
风bù
不xiāng
相bèi
悖
,shān
山zé
泽tōng
通βì
气
,rán
然hòu
后néng
能biγn
变huγ
化
,jì
既chéng
成wγn
万wù
物yě
也
。 -
βián
乾
,jiγn
健yě
也
。kūn
坤
,shùn
顺yě
也
。zhèn
震
,dòng
动yě
也
。xùn
巽
,rù
入yě
也
。kǎn
坎
,xiγn
陷yě
也
。lí
离
,lì
丽yě
也
。gèn
艮
,zhǐ
止yě
也
。duì
兑
,yuè
说yě
也
。 -
βián
乾wéi
为mǎ
马
,kūn
坤wéi
为niú
牛
,zhèn
震wéi
为lóng
龙
,xùn
巽wéi
为jī
鸡
,kǎn
坎wéi
为shǐ
豕
,lí
离wéi
为zhì
雉
,gèn
艮wéi
为gωu
狗
,duì
兑wéi
为yáng
羊
。 -
βián
乾wéi
为shωu
首
,kūn
坤wéi
为fù
腹
,zhèn
震wéi
为zú
足
,xùn
巽wéi
为gǔ
股
,kǎn
坎wéi
为ěr
耳
,lí
离wéi
为mù
目
,gèn
艮wéi
为shωu
手
,duì
兑wéi
为kωu
口
。 -
βián
乾
,tiān
天yě
也
,gù
故chēng
称hū
乎fù
父
。kūn
坤
,dì
地yě
也
,gù
故chēng
称hū
乎mǔ
母
。zhèn
震yì
一suω
索ér
而dé
得nán
男
,gù
故wèi
谓zhī
之zhǎng
长nán
男
。 -
xùn
巽yì
一suω
索ér
而dé
得nǚ
女
,gù
故wèi
谓zhī
之zhǎng
长nǚ
女
。kǎn
坎zγi
再suω
索ér
而dé
得nán
男
。gù
故wèi
谓zhī
之zhōng
中nán
男
。lí
离zγi
再suω
索ér
而dé
得nǚ
女
,gù
故wèi
谓zhī
之zhōng
中nǚ
女
。gèn
艮sān
三suω
索ér
而dé
得nán
男
,gù
故wèi
谓zhī
之shγo
少nán
男
。duì
兑sān
三suω
索ér
而dé
得nǚ
女
,gù
故wèi
谓zhī
之shγo
少nǚ
女
。 -
βián
乾wéi
为tiān
天
,wéi
为yuán
圆
,wéi
为jūn
君
,wéi
为fù
父
,wéi
为yù
玉
,wéi
为jīn
金
,wéi
为hán
寒
,wéi
为bīng
冰
,wéi
为dγ
大chì
赤
,wéi
为liáng
良mǎ
马
,wéi
为lǎo
老mǎ
马
,wéi
为jí
瘠mǎ
马
,wéi
为bó
驳mǎ
马
,wéi
为mù
木guω
果
。 -
kūn
坤wéi
为dì
地
,wéi
为mǔ
母
,wéi
为bù
布
,wéi
为fǔ
釜
,wéi
为lìn
吝sè
啬
,wéi
为jūn
均
,wéi
为zǐ
子mǔ
母niú
牛
,wéi
为dγ
大yú
舆
,wéi
为wén
文
,wéi
为zhòng
众
,wéi
为bǐng
柄
,βí
其yú
于dì
地yě
也wéi
为hēi
黑
。 -
zhèn
震wéi
为léi
雷
,wéi
为lóng
龙
,wéi
为xuán
玄huáng
黄
,wéi
为fū
旉
,wéi
为dγ
大tú
途
,wéi
为zhǎng
长zǐ
子
,wéi
为jué
决zγo
躁
,wéi
为cāng
苍láng
筤zhú
竹
,wéi
为huán
萑wěi
苇
。βí
其yú
于mǎ
马yě
也
,wéi
为shγn
善míng
鸣
,wéi
为zhù
馵zú
足
,wéi
为zuò
作zú
足
,wéi
为dì
的sǎng
颡
。βí
其yú
于jiγ
稼yě
也
,wéi
为fǎn
反shēng
生
。βí
其jiū
究wéi
为jiγn
健
,wéi
为fán
蕃xiān
鲜
。 -
xùn
巽wéi
为mù
木
,wéi
为fēng
风
,wéi
为zhǎng
长nǚ
女
,wéi
为shéng
绳zhí
直
,wéi
为gōng
工
,wéi
为bái
白
,wéi
为cháng
长
,wéi
为gāo
高
,wéi
为jìn
进tuì
退
,wéi
为bù
不guω
果
,wéi
为xiù
臭
。βí
其yú
于rén
人yě
也
,wéi
为guǎ
寡fγ
发
,wéi
为guǎng
广sǎng
颡
,wéi
为duō
多bái
白yǎn
眼
,wéi
为jìn
近lì
利shì
市sān
三bèi
倍
,βí
其jiū
究wéi
为zγo
躁guγ
卦
。 -
kǎn
坎wéi
为shuǐ
水
,wéi
为gōu
沟dú
渎
,wéi
为yǐn
隐fú
伏
,wéi
为jiǎo
矫róu
輮
,wéi
为gōng
弓lún
轮
。βí
其yú
于rén
人yě
也
,wéi
为jiā
加yōu
忧
,wéi
为xīn
心bìng
病
,wéi
为ěr
耳tòng
痛
,wéi
为xuè
血guγ
卦
,wéi
为chì
赤
。βí
其yú
于mǎ
马yě
也
,wéi
为měi
美jǐ
脊
,wéi
为jí
亟xīn
心
,wéi
为xiγ
下shωu
首
,wéi
为bó
薄tí
蹄
,wéi
为yè
曳
。 -
βí
其yú
于yú
舆yě
也
,wéi
为duō
多shěng
眚
,wéi
为tōng
通
,wéi
为yuè
月
,wéi
为dγo
盗
。βí
其yú
于mù
木yě
也
,wéi
为jiān
坚duō
多xīn
心
。 -
lí
离wéi
为huω
火
,wéi
为rì
日
,wéi
为diγn
电
,wéi
为zhōng
中nǚ
女
,wéi
为jiǎ
甲zhòu
胄
,wéi
为gē
戈bīng
兵
。βí
其yú
于rén
人yě
也
,wéi
为dγ
大fù
腹
。wéi
为βián
乾guγ
卦
,wéi
为biē
鳖
,wéi
为xiè
蟹
,wéi
为luω
蠃
,wéi
为bγng
蚌
,wéi
为guī
龟
。βí
其yú
于mù
木yě
也
,wéi
为kē
科shγng
上gǎo
槁
。 -
gèn
艮wéi
为shān
山
,wéi
为jìng
径lù
路
,wéi
为xiǎo
小shí
石
,wéi
为mén
门βuè
阙
,wéi
为guω
果luω
蓏
,wéi
为hūn
阍sì
寺
,wéi
为zhǐ
指
,wéi
为gωu
狗
,wéi
为shǔ
鼠
,wéi
为βián
黔huì
喙zhī
之shǔ
属
。βí
其yú
于mù
木yě
也
,wéi
为jiān
坚duō
多jié
节
。 -
duì
兑wéi
为zé
泽
,wéi
为shγo
少nǚ
女
,wéi
为wū
巫
,wéi
为kωu
口shé
舌
,wéi
为huǐ
毁zhé
折
,wéi
为fù
附jué
决
。βí
其yú
于dì
地yě
也
,wéi
为gāng
刚lǔ
卤
。wéi
为βiè
妾
,wéi
为yáng
羊
。
参考书籍:《古代汉语常用字字典》 商务印书馆 2017年版,