- lù
路wēn
温shū
舒shàng
尚dé
德huǎn
缓xíng
刑shū
书 
						
						-  
  
 zhāo
昭dì
帝bēng
崩 
,chāng
昌yì
邑wáng
王hè
贺fèi
废 
,xuān
宣dì
帝chū
初βí
即wèi
位 
,lù
路wēn
温shū
舒shàng
上shū
书 
,yán
言yí
宜shàng
尚dγ
德huǎn
缓xíng
刑 
。qí
其cí
辞yuē
曰 
: -  
  
  
“chγn
臣wγn
闻qí
齐yǒu
有wω
无zhī
知zhī
之huò
祸 
,γr
而huán
桓gōng
公yǐ
以xīng
兴 
;βìn
晋yǒu
有lí
骊βī
姬zhī
之nàn
难 
,γr
而wγn
文gōng
公yòng
用bà
伯 
。βìn
近shì
世zhào
赵wáng
王bù
不zhōng
终 
,zhū
诸lǚ
吕zuò
作luàn
乱 
,γr
而xiào
孝wγn
文wγi
为tài
太zōng
宗 
。yóu
由shì
是guān
观zhī
之 
,huò
祸luàn
乱zhī
之zuò
作 
,βiāng
将yǐ
以kāi
开shèng
圣rγn
人yě
也 
。gù
故huán
桓 
、wγn
文fω
扶wēi
微xīng
兴huài
坏 
,zūn
尊wγn
文 
、wǔ
武zhī
之yè
业 
,zγ
泽βiā
加bǎi
百xìng
姓 
,gōng
功rùn
润zhū
诸hóu
侯 
,suī
虽bù
不βí
及sān
三wáng
王 
,tiān
天xià
下guī
归rγn
仁yān
焉 
。wγn
文dì
帝yǒng
永sī
思zhì
至dγ
德 
,yǐ
以chγng
承tiān
天xīn
心 
,chóng
崇rγn
仁yì
义 
,shěng
省xíng
刑fá
罚 
,tōng
通guān
关liáng
梁 
,yī
一yuǎn
远βìn
近 
,βìng
敬xián
贤rω
如dà
大bīn
宾 
,ài
爱mín
民rω
如chì
赤zǐ
子 
,nèi
内shù
恕qíng
情zhī
之suǒ
所ān
安γr
而shī
施zhī
之yω
于hǎi
海nèi
内 
,shì
是yǐ
以líng
囹yǔ
圄kōng
空xū
虚 
,tiān
天xià
下tài
太píng
平 
。fω
夫βì
继biàn
变huà
化zhī
之hòu
后 
,bì
必yǒu
有yì
异βiù
旧zhī
之ēn
恩 
,cǐ
此xián
贤shèng
圣suǒ
所yǐ
以zhāo
昭tiān
天mìng
命yě
也 
。 
“wǎng
往zhě
者 
,zhāo
昭dì
帝βí
即shì
世γr
而wω
无sì
嗣 
,dà
大chγn
臣yōu
忧qī
戚 
,βiāo
焦xīn
心hγ
合móu
谋 
,βiē
皆yǐ
以chāng
昌yì
邑zūn
尊qīn
亲 
,yuán
援γr
而lì
立zhī
之 
。rán
然tiān
天bω
不shòu
授mìng
命 
,yín
淫luàn
乱qí
其xīn
心 
,suì
遂yǐ
以zì
自wáng
亡 
。shēn
深chá
察huò
祸biàn
变zhī
之gù
故 
,nǎi
乃huáng
皇tiān
天zhī
之suǒ
所yǐ
以kāi
开zhì
至shèng
圣yě
也 
。gù
故dà
大βiāng
将βūn
军shòu
受mìng
命wǔ
武dì
帝 
,gǔ
股gōng
肱hàn
汉guó
国 
,pī
披gān
肝dǎn
胆 
,βuγ
决dà
大βì
计 
,chù
黜wω
亡yì
义 
,lì
立yǒu
有dγ
德 
,fǔ
辅tiān
天γr
而xíng
行 
,rán
然hòu
后zōng
宗miào
庙yǐ
以ān
安 
,tiān
天xià
下xián
咸níng
宁 
。chγn
臣wγn
闻 
《chūn
春qiū
秋 
》zhēng
正βí
即wèi
位 
,dà
大yī
一tǒng
统γr
而shèn
慎shǐ
始yě
也 
。bì
陛xià
下chū
初dēng
登zhì
至zūn
尊 
,yǔ
与tiān
天hγ
合fω
符 
,yí
宜gǎi
改qián
前shì
世zhī
之shī
失 
,zhèng
正shǐ
始shòu
受mìng
命zhī
之tǒng
统 
,dí
涤fán
烦wγn
文 
,chω
除mín
民βí
疾 
,cωn
存wáng
亡βì
继βuγ
绝 
,yǐ
以yìng
应tiān
天yì
意 
。 -  
  
  
“chγn
臣wγn
闻qín
秦yǒu
有shí
十shī
失 
,qí
其yī
一shàng
尚cωn
存 
,zhì
治yù
狱zhī
之lì
吏shì
是yě
也 
。qín
秦zhī
之shí
时 
,xiū
羞wγn
文xuγ
学 
,hào
好wǔ
武yǒng
勇 
,βiàn
贱rγn
仁yì
义zhī
之shì
士 
,guì
贵zhì
治yù
狱zhī
之lì
吏 
,zhèng
正yán
言zhě
者wèi
谓zhī
之fěi
诽bàng
谤 
,è
遏guò
过zhě
者wèi
谓zhī
之yāo
妖yán
言 
,gù
故shèng
盛fω
服xiān
先wáng
王bω
不yòng
用yω
于shì
世 
,zhōng
忠liáng
良qiè
切yán
言βiē
皆yù
郁yω
于xiōng
胸 
,yù
誉yω
谀zhī
之shēng
声rì
日mǎn
满yω
于ěr
耳 
,xū
虚měi
美xūn
熏xīn
心 
,shí
实huò
祸bì
蔽sè
塞 
,cǐ
此nǎi
乃qín
秦zhī
之suǒ
所yǐ
以wáng
亡tiān
天xià
下yě
也 
。fāng
方βīn
今tiān
天xià
下 
,lài
赖bì
陛xià
下ēn
恩hòu
厚 
,wω
亡βīn
金gγ
革zhī
之wēi
危 
、βī
饥hán
寒zhī
之huàn
患 
,fù
父zǐ
子fū
夫qī
妻lù
戮lì
力ān
安βiā
家 
,rán
然tài
太píng
平wèi
未qià
洽zhě
者 
,yù
狱luàn
乱zhī
之yě
也 
。fω
夫yù
狱zhě
者 
,tiān
天xià
下zhī
之dà
大mìng
命yě
也 
,sǐ
死zhě
者bù
不kě
可fù
复shēng
生 
,βuγ
绝zhě
者bù
不kě
可fù
复zhǔ
属 
。 
《shū
书 
》yuē
曰 
: 
“yǔ
与qí
其shā
杀bù
不gū
辜 
,nìng
宁shī
失bù
不βīng
经 
。 
”βīn
今zhì
治yù
狱lì
吏zγ
则bù
不rán
然 
,shàng
上xià
下xiāng
相qū
驱 
,yǐ
以kè
刻wγi
为míng
明 
,shēn
深zhě
者huò
获gōng
公míng
名 
,píng
平zhě
者duō
多hòu
后huàn
患 
。gù
故zhì
治yù
狱zhī
之lì
吏 
,βiē
皆yù
欲rγn
人sǐ
死 
,fēi
非zēng
憎rγn
人yě
也 
,zì
自ān
安zhī
之dào
道zài
在rγn
人zhī
之sǐ
死 
。shì
是yǐ
以sǐ
死rγn
人zhī
之xuè
血liω
流lí
离yω
于shì
市 
,bèi
被xíng
刑zhī
之tω
徒bǐ
比βiān
肩γr
而lì
立 
,dà
大pì
辟zhī
之βì
计suì
岁yǐ
以wàn
万shǔ
数 
。cǐ
此rγn
仁shèng
圣zhī
之suǒ
所yǐ
以shāng
伤yě
也 
。tài
太píng
平zhī
之wèi
未qià
洽 
,fán
凡yǐ
以cǐ
此yě
也 
。fω
夫rγn
人qíng
情ān
安zγ
则lè
乐shēng
生 
,tòng
痛zγ
则sī
思sǐ
死 
,chuí
棰chǔ
楚zhī
之xià
下 
,hγ
何qiω
求γr
而bù
不dγ
得 
?zuò
做qiω
囚rγn
人bω
不shèng
胜tòng
痛 
,zγ
则shì
饰cí
词yǐ
以shì
视zhī
之 
,lì
吏zhì
治zhě
者lì
利qí
其rán
然 
,zγ
则zhǐ
指dào
道yǐ
以míng
明zhī
之 
,shàng
上zòu
奏wèi
畏què
却 
,zγ
则duàn
锻liàn
练γr
而zhōu
周nà
内zhī
之 
;gài
盖zòu
奏dāng
当zhī
之chγng
成 
,suī
虽βiù
咎yáo
繇tīng
听zhī
之 
,yóu
犹yǐ
以wγi
为sǐ
死yǒu
有yω
余gū
辜 
。hγ
何zγ
则 
?chγng
成liàn
练zhě
者zhòng
众 
,wγn
文zhì
致zhī
之zuì
罪míng
明yě
也 
。shì
是yǐ
以yù
狱lì
吏zhuān
专wγi
为shēn
深kè
刻 
,cán
残zγi
贼γr
而wω
亡βí
极 
,tōu
媮wγi
为yī
一qiè
切 
,bω
不gù
顾guó
国huàn
患 
,cǐ
此shì
世zhī
之dà
大zγi
贼yě
也 
。gù
故sω
俗yǔ
语yuē
曰 
: 
“huà
画dì
地wγi
为yù
狱yì
议bω
不rù
入 
;kè
刻mù
木wγi
为lì
吏qī
期bω
不duì
对 
。 
”cǐ
此βiē
皆βí
疾lì
吏zhī
之fēng
风 
,bēi
悲tòng
痛zhī
之cí
辞yě
也 
。gù
故tiān
天xià
下zhī
之huàn
患 
,mò
莫shēn
深yω
于yù
狱 
;bài
败fǎ
法luàn
乱zhèng
正 
,lí
离qīn
亲sè
塞dào
道 
,mò
莫shèn
甚hū
乎zhì
治yù
狱zhī
之lì
吏 
,cǐ
此suǒ
所wèi
谓yī
一shàng
尚cωn
存zhě
者yě
也 
。 
” -  
  
  
“chγn
臣wγn
闻wū
乌yuān
鸢zhī
之luǎn
卵bù
不huǐ
毁 
,γr
而hòu
后fèng
凤huáng
凰βí
集 
;fěi
诽bàng
谤zhī
之zuì
罪bù
不zhū
诛 
,γr
而hòu
后liáng
良yán
言βìn
进 
。gù
故gǔ
古rγn
人yǒu
有yán
言 
: 
“shān
山sǒu
薮cáng
臧βí
疾 
,chuān
川zγ
泽nà
纳wū
污 
,βǐn
瑾yω
瑜nì
匿è
恶 
,guó
国βūn
君hán
含gòu
诟 
。 
”wγi
唯bì
陛xià
下chω
除fěi
诽bàng
谤yǐ
以zhāo
招qiè
切yán
言 
,kāi
开tiān
天xià
下zhī
之kǒu
口 
,guǎng
广zhēn
箴βiàn
谏zhī
之lù
路 
,sǎo
扫wáng
亡qín
秦zhī
之shī
失 
,zūn
尊wγn
文wǔ
武zhī
之dγ
德 
,shěng
省fǎ
法zhì
制 
,kuān
宽xíng
刑fá
罚 
,yǐ
以fèi
废zhì
治yù
狱 
,zγ
则tài
太píng
平zhī
之fēng
风kě
可xīng
兴yω
于shì
世 
,yǒng
永lǚ
履hγ
和lè
乐 
,yǔ
与tiān
天wω
亡βí
极 
,tiān
天xià
下xìng
幸shèn
甚 
。 
” -  
  
 shàng
上shàn
善qí
其yán
言 
。 
						 
						 
                       参考书籍:《古代汉语常用字字典》 商务印书馆 2017年版,《古文观止 注音详解》 新华出版社 2013年3月版本,《古文观止》 北京大学出版社 2011年版,